Dr. Daphne Stam is theoretisch natuurkundige en houdt zich o.a. bezig met onderzoek naar de atmosferen van planeten in ons zonnestelsel en daarbuiten. Een van de meest vooruitstrevende historische figuren in dit kader is de Nederlander Christiaan Huygens geweest. Hij was een vooraanstaande wis-, natuur- en sterrenkundige, uitvinder en vanwege zijn speculaties over buitenaards leven wordt hij gezien als schrijver van vroege science fiction. (Maarten van Rossum noemde hem onlangs in het programma “De slimste mens” de grootste Nederlander in onze vaderlandse geschiedenis).
Hij leefde in een tijd (1629-1695) waarin het bezighouden met sterrenkunde en het bestaan van leven op andere planeten als ketterij werd gezien. Desondanks heeft hij zijn gedachten en ideeën hierover in meerdere stukken gepubliceerd. Een van deze publicaties is het boek Cosmotheoros . Dit boek bevat een briefwisseling met zijn broer Constantijn jr., die naast een Nederlands staatsman te zijn geweest ook een maker van wetenschappelijke instrumenten was en die samen met Christiaan werkte aan het verbeteren van de telescoop. In deze briefwisseling speculeert Christiaan Huygens volop over het bestaan van buitenaards leven. Cosmotheoros werd in eerste instantie in 1698 in het Latijn, de destijds gangbare wetenschappelijke taal, gepubliceerd. In 1699 volgde een Nederlandse vertaling van de hand van dichter en leraar Latijn Pieter Rabus.
Het werd dus hoog tijd voor een hernieuwde vertaling naar hedendaags Nederlands en door iemand die, in tegenstelling tot Pieter Rabus, wel expertise heeft in de sterrenkunde. Dr. Daphne Stam heeft deze vertaling verzorgd en aangevuld met wel honderd bladzijdes aan noten. In deze noten geeft zij uitleg met betrekking tot de belangrijkste gedachtegangen en ideeën die Christiaan Huygens met zijn broer deelt. Daarnaast geeft zij de actuele stand van zaken in de wetenschap weer die betrekking hebben op zijn theorieën.
Hierdoor is Cosmotheoros – Christiaan Huygens over buitenaards leven een heel interessante mix geworden van een historische– en hedendaagse kijk op ons zonnestelsel en de mogelijkheid van het bestaan van buitenaards leven. Daphne Stam heeft een, zeker voor een leek, heel heldere vertaling geschreven. Een die door de vele noten wel langzaam leest, maar daardoor ook een heel compleet beeld geeft van de verschillen in kennis van destijds en nu.
Uit de briefwisseling zelf komt een beeld naar voren van een uitermate intelligente man, die naar nu blijkt, er soms helemaal naast zat – met name op gebied van de samenstelling van de andere planeten in ons zonnestelsel en de daaraan verbonden theorie dat daar dan ook intelligent leven aanwezig zou moeten zijn -, maar op sommige vlakken aardig juist zat met zijn inschattingen, onder andere over de afstand tussen de zon en de aarde. Interessant is ook zijn uitleg hoe het buitenaards leven te verenigen is met het geloof in God. Zijn rake observaties, heldere en makkelijk leesbare schrijfstijl en gevoel voor droge humor zorgen ervoor dat zijn Cosmotheoros goed te volgen is. Ook krijg je als lezer een beeld bij de persoon. Naast zijn wetenschappelijke redenaties deelt hij ook privézaken met zijn broer en wordt er een beeld gecreëerd van een heel veelzijdige man. Een man die bij en tijd wijle ook kampte met psychische moeilijkheden, een naar depressie neigende gemoedstoestand die bij hem sluimerig aanwezig lijkt te zijn geweest. Dit alles in combinatie met de kennis en uitgebreide noten van dr. Daphne Stam maken van deze vertaling naar het moderne Nederlands een zeer geslaagde editie.
Het is fascinerend om de gedachten van Christiaan Huygens te lezen en heel leerzaam met betrekking tot de stand van zaken in de sterrenkunde, zowel in het heden als in het verleden. Een vakgebied dat vaak onder vuur ligt. Waar de waarde van betwist wordt, maar die voor substantiële bijdrage zorgt op tal van vlakken in de wetenschap, bijdraagt aan uitvindingen die ook van invloed zijn op het dagelijkse (bedrijfs)leven en inzicht kan geven in actuele problematieken, zoals bijv. het broeikaseffect.
Cosmostheoros – Christiaan Huygens over buitenaards leven is een boek dat zeker de moeite waard is om te lezen. Om met de woorden van hemzelf te spreken:
“Volgens mij is het onderzoek dat ik in dit boek beschrijf niet alleen belangrijk voor het vergroten van onze kennis, maar ook omdat alleen al het nadenken erover tot veel nieuwe inzichten leidt.”
Ik sluit mij daarbij aan en beveel zijn boek in de vertaling van Daphne Stam dan ook van harte aan met 5 sterren!
Lisette
Boekencast
Genre: non-fictie, astronomie
Uitgever: Boom
ISBN: 9789024466085
Uitvoering: paperback
Aantal pagina’s: 226
Verschijningsdatum: augustus 2024
Dit recensie-exemplaar hebben wij ontvangen van Boom uitgevers in ruil voor deze eerlijke recensie.
