Toen ik las dat Jan Brokken een boek had geschreven over Hotel Spaander werd gelijk mijn interesse gewekt. In maart 1993 verbleef ik in Hotel Spaander, hoogzwanger van mijn oudste zoon. Het laatste weekendje weg zonder baby. Ik kan me niet veel meer herinneren van de schilderijen in het hotel maar wel de muurschildering in het binnenzwembad in de kelder. Dat kwam toen wat kitscherig over. Ik ben heel benieuwd naar het verhaal in dit non-fictieboek.
Het eerste deel van het boek gaat over de periode eind achttienhonderd en is eigenlijk een opsomming van heel veel schilders die hotel Spaander hebben bezocht. Veel namen ken ik niet en dat maakt dat je moet doorzetten om verder te lezen. Duidelijk is dat de vissers in combinatie met de typische Hollandse luchten de kunstenaars naar het gastvrije hotel van Leendert en Aaltje Spaander trokken.
Het tweede deel speelt zich af begin negentienhonderd en dan wordt er veel geschreven over met name Amerikaanse kunstenaars, ook voor mij veelal onbekend. Een overzicht van namen van de schilders en de jaartallen erbij zou helpend zijn geweest.
Het is echt een boek van feiten en weetjes. Het zijn losse stukjes, geen doorlopend verhaal. Dat maakt dat alles wat meer op afstand blijft, ook al zijn de weetjes en feitjes best leuk. De openheid en verdraagzaamheid werden in Nederland geroemd, wat zeker voor die tijd heel bijzonder is. Zo waren vrouwelijke kunstenaars eind achttienhonderd welkom in Hotel Spaander en werden ze als gelijkwaardig behandeld. In boeken die ik eerder gelezen heb over schilders, zoals bijvoorbeeld Vincent van Gogh, was dat in Frankrijk niet gebruikelijk. Schilderen was iets voor de mannen, vrouwen konden wel model staan.
Wat ik ook leuk vond is dat mijn woonplaats Huizen regelmatig voor komt. Zo vertelt Jan Brokken bijvoorbeeld over Henk de Court Onderwater, die door polio gedeeltelijk verlamd was. Hij studeerde in Frankrijk en daarna sloot hij zich aan bij de Larense school. Daar hoorde hij over Volendam en besloot toen vanuit Huizen met een zeilboot naar Volendam te varen. Dat was zwaar werk zonder motor en zeker voor iemand met een handicap. Het plaatje in je hoofd zal je er zelf bij moeten verzinnen, maar daar kan ik me wel wat bij voorstellen.
Voor Jan Brokken is schrijven in de huid kruipen van iemand anders. Zoals hij schrijft over het zelfportret van Theo van Rysselberghe ‘Autoportrait au panama’:
“Zo zou ik eruit willen zien, dacht ik bij het zien van een reproductie: verzorgd, zonder enige schijn van conformisme of burgelijkheid. Ik zou überhaupt een leven als dat van Van Rysselberghe hebben willen leiden, met dezelde libertijnse petit dame. Onmogelijk natuurlijk, maar ik schrijf om zulke wensen in vervulling te laten gaan. Even Signac zijn, even Van Rysselberghe of Van de Velde, en zelfs even die arme Henk de Court Onderwater. Schrijven is duizend levens leiden, zo beleef ik het althans.”
Het is aan de schrijver om zijn fantasie te gebruiken en zo te schrijven dat je nieuwsgierig wordt en meer wil weten of zaken gaat opzoeken. In dit geval had ik meer verwacht. Ik had gehoopt op meer anekdotes en verhalen zodat ik mij als lezer ook welkom voel in Hotel Spaander. In dit boek vraagt dat wat meer van het voorstellingsvermogen van de lezer. Zo wordt er bijvoorbeeld geschreven over een vrouw uit Amerika die als eerste naar Volendam komt om alles voor te bereiden, waarna haar vriendin ook overkomt. Dat is dan ook alles. Ik had het leuk gevonden om te lezen hoe die vriendin het daar ervaren heeft en hoe ze samen al dan niet werden geaccepteerd.
Henry Havard komt terug in het boek. De man die in 1873 een rondreis per boot maakte over de Zuiderzee. Eerder las ik het boek Wereldzee in de polder van Ronald Nijboer waar deze reis van Henry Havard door Ronald Nijboer opnieuw wordt gemaakt maar dan over het IJsselmeer. Het is leuk om dit verhaal nu van een andere kant te horen.
Tot 1932 bleef Hotel Spaander een trekpleister voor kunstenaars. De schilders bij hotel Spaander konden altijd wel een visser of een vissersvrouw vinden die portret wilde staan. De bijverdiensten waren immers mooi meegenomen, want als visser brachten ze maar net genoeg binnen om van te leven. Toen de Zuiderzee werd afgesloten, waren er minder vissers en dus werd Volendam een stuk minder populair. Eind jaren vijftig kwam het hotel in eigendom van Hein Schilder die probeerde Amerikaanse sterren naar het hotel te lokken. Hoe dat verder afloopt mag je zelf gaan lezen.
Kortom ik heb genoten van de feitjes en weetjes, maar geen van de schilders komt echt tot leven voor mij, daarom geef ik 3,5 ster.
Wilma
Boekencast
Genre: Literaire non-fictie
Uitgever: Atlas Contact
ISBN: 9789045050164
Uitvoering: e-book
Aantal pagina’s: 320 pagina’s
Uitgave: februari 2024
Dank aan Uitgeverij Atlas Contact voor dit recensie-exemplaar dat ik heb ontvangen in ruil voor deze eerlijke recensie.
