Stan Jacobs verdiende zijn sporen in het onderwijs. Als auteur debuteerde hij in 2017 met Gebroken wit, een thriller over het plegen van vluchtmisdrijf. Hij won hiermee de Literatuurprijs van Uitgeverij Het Punt. In zijn tweede roman, Sterk water (2018), is de vluchtelingencrisis het centrale thema. In Schaamteloos naakt (2019) vertelt hij over de krochten van de gekwelde ziel. Stan Jacobs verwerkt thema’s in zijn verhalen die naadloos aansluiten bij de actualiteit. Ik las voor deze recensie zijn roman Eindeloos nabij. Deze verscheen in 2021 en kreeg ik toegestuurd door de auteur zelf. Uit goede bron heb ik vernomen dat er nieuw werk van Stan Jacobs zit aan te komen. Ondergetekende recensent is alvast benieuwd, Stan heeft er alleszins een fan bij!
Waarover gaat Eindeloos nabij?
Rose heeft, zoals haar dochter Sylvia het noemt, “mist in haar hoofd”. Daarom heeft Sylvia een kamer voor Rose geregeld in een woonzorgcentrum. Rose voelt zich hier echter nog veel te goed voor. Met niets meer dan een brief van haar zoon, Antoine, en een raadselachtig notitieboek van haar overleden man, trekt ze de deur achter zich dicht, de wereld in. Klaar om de reis te maken die ze lang geleden al had willen maken.
De cover van Eindeloos nabij kleurt in zalmroze. Op de voorgrond prijken een jongen en een meisje, hand in hand, met de rug naar de lezer toegekeerd. Zij kleuren grijs.
Deze prachtige tekening tekende Stan Jacobs zelf, net als de covers van alle bovenvermelde boeken. Ik heb me tijdens het hele verhaal afgevraagd wat de betekenis is van zowel de titel, als van de tekening. Op het einde van deze prachtige roman pasten zowel de titel als de cover naadloos in het geheel. Het hele plaatje klopt! Uiteraard is het aan u, lieve lezer, om zelf te ontdekken wat ik daarmee bedoel.
Stan Jacobs start het boek met 2 quotes over op reis gaan. Eentje van T.S. Eliot en eentje van Joachim de Bellay. Ze doen je nadenken aan het begin van het verhaal, ze hebben nog meer betekenis als je ze terugleest als het boek uit is.
Eindeloos nabij is geschreven in een wat groter lettertype, wat het lezen aangenaam maakt. Het verhaal wordt verteld vanuit het personaal vertelperspectief. Toch gaat inleven net zo gemakkelijk als wanneer het in het ik-perspectief zou staan. De hoofdpersonages komen afwisselend aan bod. We lezen vanuit het perspectief van Rose, Manon, Roald, Mark en Sylvia. Dit maakt dat je je in elk personage kunt verplaatsen en levert een meerwaarde in het begrijpen waar bepaalde gedragingen vandaag komen. Stan Jacobs pelt zijn personages als een ui. Elke laag die verwijderd wordt geeft een blik op wie deze personen diep vanbinnen zijn, waardoor ze ook evolueren doorheen het verhaal. Knap!
Stan Jacobs schrijft in prachtige, poëtische zinnen die naar meer smaken. Hij heeft duidelijk veel gevoel voor taal. Eindeloos nabij is een literair pareltje waarin zinnen worden geconstrueerd zoals een bakker ingrediënten samenvoegt tot een heerlijke taart of zoals een haakwerk zich ontspint tot een prachtige sjaal. Meesterlijk! Hij schuwt daarbij geen rauwe, rake beschrijvingen van situaties en emoties.
“Hij knikte een tweede keer, een sluitend haakje na een woordeloos gesprek.”
“Ze zou hem wel eens vertellen wie er een queen was. Het waren niet de jongens met down die hun lijf moesten garnieren met opzichtige lintjes en kraaltjes! Niet de ‘mongooltjes’ die de nood voelden om hun kuif te knippen in een onmiskenbare permanente middenvinger! En helemaal niet zij die een getatoeëerde vlinder voor altijd gevangenhielden in hun nek zonder te beseffen dat ze wellicht het tegendeel wilden betuigen.”
De auteur heeft een heel beeldende schrijfstijl. De personages, het landschap, het interieur…worden, met enkel woorden, zo mooi opgebouwd en gecreëerd dat je het voor je ziet alsof je er zelf bij bent.
Thema’s als de Tweede wereldoorlog, ouder worden, dementie, het downsyndroom, het opstellen van een wilsbeschikking, klimaat, technologie, geschiedenis… meanderen doorheen het verhaal van Rose. Het verhaal van een vrouw die op het laatste kruispunt van haar leven staat. Waarbij herinneringen komen en gaan. Haar leven laat zich als een film bekijken. Naar het woonzorgcentrum wil ze zeker niet. Dan zou ze zichzelf veroordelen tot een zielloos einde tussen wauwelende ruïnes. Dus maakt ze de reis die ze al heel lang wil maken. Naar haar Ithaka, haar plek waar zielenrust op je wacht en je eindelijk thuis bent.
Tijdens die tocht ontmoet ze verschillende mensen, elk met hun eigen verhaal. Elk verhaal als een levensles, een overschouwen, een vraagstuk. Dit alles met veel emotie, mededogen, vertrouwen en inlevingsvermogen. Je merkt dat de auteur een belezen man is. Filosofische wijsheden doorkruisen het hele verhaal. Ze zoeven voorbij op het laatste perron van Rose haar leven. Met herinneringen die haar maken tot wie ze is.
Als je denkt dat Eindeloos nabij een zeemzoete roman is over een oude vrouw die herinneringen ophaalt aan haar leven, dan ben je verkeerd. Eindeloos nabij is een spannend verhaal. De reis van Rose verloopt niet zonder slag of stoot. Je houdt met momenten je adem in terwijl je hoopt op een goede afloop. En het einde komt enorm binnen.
Stan Jacobs bewijst met Eindeloos nabij dat hij de Nederlandse taal machtig is. Hij weet een thema als ouder worden in onze maatschappij krachtig neer te zetten. Hij doet dit met prachtige zinnen, filosofische wijsheden, rake beschrijvingen en onderwerpen die aan je blijven kleven. Met de nodige spanning en een einde dat met een knal binnenkomt. Daarom krijgt Eindeloos nabij van mij 5 schitterende sterren.
Ellen Boutsen
Boekencast
Genre: roman
Uitgever: Het Punt
ISBN: 9789460795527
Uitvoering: paperback
Aantal pagina’s: 294
Uitgave: 2021
Met dank aan Stan Jacobs voor dit recensie-exemplaar in ruil voor een eerlijke recensie.
