Tommy Wieringa (1967) heeft hetzelfde bouwjaar als deze recensent en neemt een dapper besluit wanneer hij in februari 2022 wordt geconfronteerd met de invasie in Oekraïne door de Russen. Hij besluit niet om op grote afstand toe te kijken, maar besluit mede ingegeven door collega-schrijver Jaap Scholten, een aantal reizen naar Oekraïne te maken. Niet om de toerist of de verslaggever te spelen maar door de reis af te leggen in een konvooi met hulpgoederen voor Oekraïense militairen. Naast zijn nieuwe ervaringen neemt hij de lezer mee naar gebeurtenissen die zijn beschreven door mensen die vochten in eerdere oorlogen op Oekraïense bodem.
‘Iedereen wil morgen gezond weer opstaan, niemand wil achterblijven in de vorige dag’
Wanneer je denkt een nieuwe Joe Speedboat in handen te hebben, laat dat idee maar los. Hiervoor kun je naar de Nationale Bibliotheek. Op het moment dat ik in Konvooi begin te lezen, zie ik een foto met honderden gratis exemplaren van een kleurrijke editie van Joe Speedboat die bij bibliotheken in Nederland worden uitgedeeld. Niet Wieringa zijn enige prijswinnende boek. Dit zijn de namen, De dood van Murat Idrissi, De Heilige Rita en Nirwana werden ook gelauwerd.
Deze editie van Konvooi, de jongste van Tommy Wieringa, ziet er visueel prachtig verzorgd uit. Een gebonden effen zwarte hardcover, met zilverkleurige opdruk op de rug en wit binddraad, is omhuld met een losse papieren omslag. Deze laat in rode letters het woord Konvooi zien en de naam van de auteur en de ondertitel Reizen naar een land in oorlog in het zwart. Een sepia gekleurde achtergrond toont tenslotte een beschadigd dorp, een telefoonpaal en een onverharde weg, vol plassen. Een troosteloze, sombere blik op een belangrijk stuk uit onze recente geschiedenis.
Daar waar Tommy Wieringa met zijn konvooi aan hulpgoederen met iedere gereden kilometer dichter bij het gevaar, dat oorlogsgebied heet, komt, zo ervaren de Oekraïense soldaten en inwoners dat met diezelfde gereden kilometer de steun dichterbij komt.
‘Dat jullie ons bezoeken in deze rotzooi betekent veel voor ons. Als jullie komen is het of er frisse lucht binnenkomt, we kunnen weer ademen.’
Wieringa citeert vroegere betrokkenen in hun strijd naar vrijheid. Soms zijn de gebruikte citaten filosofisch, soms is de beschrijving die Wieringa geeft van filosofische aard. In het begin van het boek schemerde de binnenlandse politiek van de auteur door in zijn woorden, niet veel later was het vooral een humanitair geluid. Beter, zo bereik en raak je alle lezers.
‘De oorlog is alweer zo oud als de jonge bomen die tussen de zandzakken bij de verlaten checkpoints groeien’
Een verhaal over de gewonde en verminkte soldaten raakt, omdat hij de verbinding maakt met de vrouwen en vriendinnen van deze strijders. Hij schrijft over enorme zalen met rijen soldaten bij wie een of meerdere ledematen zijn afgeschoten. Deze verminkingen bij jonge soldaten zijn voor altijd en hebben ook impact op de verdere levens van hun partners. Een indrukwekkend en bewustmakend fragment wordt afgesloten met de woorden:
‘De oorlog heeft van de ene op de andere dag verpleegsters van ze gemaakt.’
Er staan foto’s in het boek uit de persoonlijke collectie van de auteur die de woorden moeten ondersteunen. De foto’s missen soms een klein verhelderend onderschrift en staan niet altijd op de juiste plek in het verhaal. Meest van de tijd zijn ze wel van meerwaarde, hoewel de woorden van Wieringa veelal meer laten zien dan de afbeeldingen kunnen tonen.
‘De oorlog transformeert alles en iedereen. Weinig blijft hetzelfde, mensen, dingen, systemen. Niet alleen maakt een biljartfabriek nu doodskisten, viswagens dienen voor lijkentransport, parkeergarages worden schuilkelders, boeren worden soldaten en gameverslaafde jongeren worden dronepiloten. Ook wijzelf, chauffeurs van deze transporten, zullen anders uit deze oorlog terugkeren. Ieder op zijn eigen manier, maar allen standvastiger als het gaat om het verdedigen van de vrije samenleving, waarvoor niemand van ons ooit een vinger heeft hoeven uitsteken’
⭐️⭐️⭐️⭐️ Met Konvooi, het jongste literaire werk van Tommy Wieringa, haal je niet alleen oorlog in huis. Gebruikmakend van historische feiten en verhalen, geeft Wieringa een soms zelfs filosofische kijk op strijdlust en het streven naar vrijheid. Nergens romantiserend of generaliserend, maar oprecht, met begrip, liefde en een groot hart.
‘Als je honger hebt moet je eten, als het oorlog is moet je vechten’
Persoonlijke songtekst:
‘Give me back the Berlin wall
Give me Stalin and St. Paul
Give me Christ
Or give me Hiroshima
Destroy another fetus now
We don’t like children anyhow
I’ve seen the future, baby
It is murder
Things are going to slide, slide in all directions
Won’t be nothing
Nothing you can measure anymore
The blizzard, the blizzard of the world
Has crossed the threshold and it has overturned the order of the soul’(Leonard Cohen – ‘The Future’)
Peter
Boekencast
Genre: literair
Uitgeverij: De Bezige Bij
ISBN: 9789403133850
Uitvoering: hardcover met losse papieren omslag
Aantal pagina’s: 160
Verschijningsdatum: oktober 2024
Hartelijke dank aan Uitgeverij De Bezige Bij voor het beschikbaar stellen van dit recensie-exemplaar.
