Na Luc Vos’ uitstekende vorige boeken, Zeven en Spijt?, ligt er een nieuwe thriller van hem: Paternoster’. De letterlijke betekenis van dit Belgische woord is rozenkrans. Een attribuut in de Rooms-Katholieke-Kerk waarmee je door middel van kraaltjes aan een mooi versierd snoer kunt bijhouden hoe ver je met bidden bent. Telkens tien weesgegroetjes worden afgewisseld met één Onze Vader. Om te weten of je al ‘rond’ bent, hing er ook een kruisje aan als begin en eindpunt. In dit boek van Luc Vos is Paternoster tevens de naam van een Belgische priester die gruwelijk vermoord wordt aangetroffen. Later volgen in een rap tempo tal van andere priesters die op dezelfde wijze gemarteld en vermoord gevonden worden. Welke gruwelijkheden de priesters doorgemaakt hebben, zijn details die Luc Vos zijn lezers niet bespaard. Het politie team met Anne Verelst als hoofdpersonage zit met de handen in het haar. Aanvankelijk hebben ze geen idee van het motief voor de moorden. Als het boek begint zijn er al elf vermoorde priesters aangetroffen, waarvan de meeste op vergevorderde leeftijd zijn. Onderling kenden de slachtoffers elkaar niet, net zomin als ze bij elkaar in de buurt woonden. De politie ontdekt een Facebookpagina waar een groep slachtoffers van seksueel misbruik door priesters elkaar hun verhaal vertelt. Wanneer blijkt dat al die vermoorde priesters zijn beschuldigd van misbruik op die pagina, vermoedt de politie dat er een verband bestaat tussen de moorden en de slachtoffers. Wanneer het twaalfde slachtoffer is ontdekt, wordt de link met die Facebookgroep duidelijker.
‘Het is wel duidelijk dat ze geen van allen met hun handen van de kinderen af konden blijven,’ fluistert Martens…. ‘Waren de slachtoffers jongens of meisjes?’ ‘Jongens, allemaal jongens…Sowieso waren misdienaars vroeger altijd jongens.
Het wordt de politie steeds aannemelijker dat er wraak genomen wordt op ongestrafte, misbruikende priesters. Was Vos vorige boek, Zeven, duidelijk geïnspireerd door de film Seven, ook dit boek lijkt zijn inspiratie te vinden in de filmwereld. In de jaren ’70 en ’80 van de vorige eeuw had je de reeks Deathwish-films met Charles Bronson als vigilante, de wreker die onrecht op zijn eigen manier te lijf ging. Een serie rauwe en harde films waarin de tegenstelling goede mensen-slechte mensen heel duidelijk is neergezet. Maar hoe goed zijn die ‘goede mensen’ die voor eigen rechter gaan spelen? De serie Dexter is daar een mooi voorbeeld van. Ondanks dat Dexter een moordenaar is, heeft hij de sympathie van de kijker. Als filmmaker en als schrijver kun je de kijker/lezer manipuleren in diens beeld. Dat is in dit boek het probleem. Je hebt geen enkele sympathie voor de moordenaar(s). Vos laat tussen de regels door zijn sympathie wel blijken: de priesters zijn de viezeriken die het eigenlijk verdienen om gruwelijk aan hun einde te komen. De politie wil de dader zeker stoppen, want dat is hun werk, maar ze hebben begrip voor de dader(s). Zoals hij commissaris Martens laat zeggen:
“Die verdomde kerk. Ze moeten kinderen beschermen, niet misbruiken. Geen mensen die het recht in eigen handen nemen, wat voor een onmenselijk leed hen ook is aangedaan. Als we dat toelaten, wordt het complete anarchie.”
Maar later wordt Martens’ gedachtegang aldus beschreven:
“Een gevoel van wraak dat hij nooit eerder heeft ervaren, overheerst. Hij kan nog maar aan één ding denken. Het is goed wat deze man doet.”
Ook Vos’ hoofdpersonage, politie-inspecteur Anne Verelst, heeft een duidelijke mening over de katholieke kerk.
“Wie dat verdomde celibaat ooit uitvond, moest de doodstraf krijgen.”
Luc Vos heeft onlangs in een interview met ondergetekende gezegd dat hij geïnteresseerd is in de beweegredenen van een dader. Hij wil weten en uitzoeken waarom iemand tot gruweldaden komt. In zijn boek worden er veel bladzijden geweid aan (een van?) de dader(s). Zijn hele jeugd wordt uit de doeken gedaan en besproken. Ook de gruwel die slachtoffers van het misbruik te verduren hebben gekregen, wordt uitgebreid beschreven. Net als het lange termijn effect daarvan. Dat zijn geen prettig leesbare scènes.
Helemaal als katholiek die zelf tien jaar misdienaar is geweest en op een patersschool gezeten heeft, heb ik daar veel moeite mee. Uiteraard is zo’n overweging zeer persoonlijk. Ik kan me voorstellen dat lezers zonder een dergelijke achtergrond minder moeite met het boek zullen hebben en het meer als een louter spannend verhaal zien, wat het zeker ook is. En die zullen misschien de verhandelingen van hypnose die in het boek voorkomen, maar die mijns inziens totaal niet realistisch zijn, minder kritisch bekijken.
Toegegeven, ze zijn nodig voor de spanning in het verhaal, maar ze voelen voor mij aan als een kunstgreep. Daarnaast is het tempo waarin de moorden gepleegd worden ongelooflijk hoog. Wanneer de dader telkens minder dan één dag de tijd heeft om een moord te plannen en te plegen, is dat niet geloofwaardig. Een seriemoordenaar heeft veel meer tijd nodig. Hij moet onderzoeken waar zijn slachtoffer woont, moet diens gebruiken nagaan en moet een vluchtweg voor zichzelf voorbereiden. Paternoster is zeker geen slecht boek, daarvoor schrijft Vos te goed en is het verhaal te spannend. Maar het is wel een boek dat ik met gemengde gevoelens gelezen heb. Alles overwegend kom ik uit op drie sterren. Een goed boek, maar niet voor mij.
Roelant
Boekencast
Genre: thriller
Uitgeverij: LetterRijn
ISBN: 9789493192690
Uitvoering: paperback
Aantal pagina’s: 334
Verschijningsdatum: 24 juni 2023
Dit recensie exemplaar heb ik ontvangen van uitgeverij LetterRijn in ruil voor deze eerlijke recensie.
